Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie die vooral gericht is op relaties tussen mensen, de invloed van omgevingsfactoren en eerdere ervaringen. Ieder mens maakt deel uit van sociale systemen. Denk bijvoorbeeld aan het gezin van herkomst, de partnerrelatie en de vriendenkring. In een systeem beïnvloeden de systeemleden elkaar continu. In contact worden op grond van gedragingen, beleving, gevoelens en verwachtingen, overtuigingen gevormd en conclusies getrokken. In reactie daarop wordt weer gehandeld. Dit gebeurt bij de andere systeemleden ook. In deze interactie kunnen allerlei misvattingen ontstaan en daarmee frustraties en een breed scala aan problemen en klachten.
Een systeemtherapeut is getraind in het waarnemen van de wijzen waarop mensen met elkaar omgaan en communiceren, maar let daarbij ook op alle mogelijke omgevingsinvloeden. Bij omgevingsinvloeden kunt u bijvoorbeeld denken aan gezinscultuur, religie en werkomstandigheden. Ook wordt aandacht besteed aan iemands leven tot dusver en het gezin van herkomst. Deze hebben namelijk een wezenlijke invloed heeft op iemands huidige denkbeelden en gedragingen. Samen met cliënten worden zo de interactie, de omgevingsinvloeden, de achtergronden en de samenhang met de klachten in kaart gebracht.
In overleg met de cliënt wordt beschouwd wie er bij de therapie worden betrokken, om zo bij te dragen aan de gewenste veranderingen. Bij het toewerken naar die veranderingen, wordt samen met de cliënten actief verkend hoe de onderlinge relaties versterkt kunnen worden, de krachten van het systeem en vanuit de omgeving beter benut kunnen worden en wat werkbare oplossingen kunnen zijn. Waar haalbaar is de behandeling gericht op verandering van gedrag en interactie, maar een behandeling kan ook deels zijn gericht op het leren anders te kijken naar of anders om te gaan met een bepaalde uitdaging. Er zijn veel situaties waarin systeemtherapie zinvol kan zijn, als enige therapie of als aanvulling op andere behandelingen. Zo kan bij verschillende soorten klachten en bij psychiatrische problematiek, een combinatie van systeemtherapie en psychiatrische en of medicamenteuze begeleiding een meerwaarde bieden bij het herstel.